වහරක අභයරතනාලංකාර හිමි සත්ත්වයා මරණින් මතු ඉපදීම පිළිබඳ අන්තරාභවයක් සහ ගන්ධබ්බයෙකු ඇසුරින් අධර්මය දෙසීම

සත්ත්වයෙක් මියගොස් මතු ඉපදීමේදී ඒ අතර කාල පරාසයක් තුළ එම සත්ත්වයාට අන්තරාභව නම් අවධියක් ඇතැයි ද, එකල්හි ගන්ධබ්බයා යන නමින් හැඳින්වෙන එම සත්ත්වයා මතු උපදිනා තෙක් එම ස්වරූපයෙන් සැරිසරනා බව ද බුදු දහමට ගැළපෙන සත්‍ය ප්‍රකාශ නොවෙයි. එම අදහස් අධාර්මිකයි. පහත දැක්වෙන්නේ වහරක අභයරතනාලංකාර හිමි අන්තරාභවයක් ඇතැයි ද, ඊට අනුරූප ගන්ධබ්බ නම් සත්ත්වයින් ඇතැයි ද යන ධර්මානුකූල නොවන අදහස් එසේ නොව ධර්මානුකූල බවට විස්තර කරන ආකාරය දැක්වෙන වීඩියෝවක්. වැරදි වැටහීම මත එහිමියන් පවසන එම කරුණුවලට ප්‍රතිවිරුද්ධ කරුණු එහිමියන් විසින්ම පැවසෙන බව එම වීඩියෝව පරික්ෂාකාරීව නැරඹුවොත් වටහා ගන්න පුළුචන්.

එම වීඩියෝවේ මෙසේ පැවසෙනවා:

ගන්ධබ්බ නම් දේව කොට්ඨාශයක් ගැන ත්‍රිපිටකයේ බොහෝ විස්තර පවතිනවා. එනමුත් ඒ සඳහන්ව ඇත්තේ වහරක හිමි පවසා ඇති ස්වරූපයේ මරණය සහ ඉපදීම අතර ස්වභාවයක ඉන්නා සත්ත්ව පිරිසක් ගැන නොවේ. ඉහත වීඩියෝවේ කයක් රහිත තණ්හාව උපාදාන කරගත් සත්ත්වයින් ගැන පැවසෙනවා. වහරක හිමි ඒ දක්වා ඇත්තේ ත්‍රිපිටකයේ සූත්‍ර පිටකයේ සංයුත්‌තනිකායේ සළායතනවග්ගයේ අඛ්‍යාකතසංයුත්තය අබ්‍යාකතවග්ගයේ කුතූහලශාලා සූත්‍රයේ අවසානයේ සඳහන්ව ඇති කාරණාව. කුතූහලශාලා සූත්‍රයේ සඳහන් මේ කයත් අතහැර මතු කයකටත් නොපැමිණි තණ්හාව උපදාන කරගත් සත්ත්වයා ගන්ධබ්බයා යැයි දක්වා ඉන් පසුව ඒ ගැන යම් විස්තරයක් කොට ගන්ධබ්බයාට සූක්ෂම කයක් ඇති බව වහරක හිමි පවසන අයුරු වීඩියෝවේ දැක්වෙනවා. සූක්ෂම කයක් ඇති බව වහරක හිමිම කුතූහලශාලා සූත්‍රයෙන් දක්වන ලද කරුණු වලට ගැළපෙන්නේ නැහැ. වහරක හිමිගේ එම අන්තරාභව සහ ගන්ධබ්බ කථා දහම් පද පටලවා දෙසීමක් මිස සත්‍ය දෙසීමක් නොවන බව එආකාරයෙන් දකින්න පුළුවන්.

"පිරිසිදු ථේරවාදය අන්තරා භවය ප්‍රතික්ෂේප කරනවාද?" යන මාතෘකා ඇතිව පළ කොට ඇති වහරක හිමිගේ දේශනාවකත් එහිමියන්ගේ අන්තරාභව, ගන්ධබ්බ පාපී දෘෂ්ටියට අනුරූප කරුණු කියැවී තිබෙනවා:

ත්‍රිපිටකයේ අභිධර්ම පිටකයේ කථාවස්තුප්‍රකරණයේ අට්ඨමවග්ගයේ අන්තරාභවකථා යටතේ අන්තරාභවයක් යැයි යමක් නොමැති බව දැක්වෙනවා. ඉහත දක්වන ලද දේශනාවේ වහරක හිමි පවසා ඇත්තේ අන්තරාභවය යැයි එහිමියන් දක්වා ඇති අන්තරාභවය කථාවස්තුප්‍රකරණයේ විස්තරව ඇති මිත්‍යා දෘෂ්ටික අන්තරාභවය නොවන බවයි. අන්තරාභවයක් නොමැතිය යන කථාවස්තුප්‍රකරණයේ ඇති කාරණාවෙන් බේරී වෙනත් ස්වරූපයක අන්තරාභවයක් ඇති බව දැක්වීමට වහරක හිමි උත්සාහ කොට තිබුනත් එහිමියන්ද ඒ පවසා ඇත්තේ දහම් පද පටලවාගෙන අසත්‍යයක් බව පෙර විස්තර කළ අයුරින් වටහා ගන්න පුළුවන්.

"ගන්දබ්බයාගේ චුති පටිසංදිය." යන මාතෘකා ඇතිව පළව ඇති වහරක හිමිගේ තවත් දේශනා කොටසක ද කුතූහලශාලා සූත්‍රය ඇසුරෙන් වහරක හිමිම පවසන ලද්දට විරුද්ධ කරුණු කියැවී තිබෙනවා:

ත්‍රිපිටකයේ සූත්‍ර පිටකයේ සංයුත්‌තනිකායේ ඛන්ධවග්ගයේ ඛන්ධසංයුත්තයේ උපයවග්ගයේ ආරම්භයේ ඇති උපය සූත්‍රය, බීජ සූත්‍රය සහ උදාන සූත්‍රය යන සූත්‍රවල පහත දැක්වෙන කාරණාව දකින්න පුළුවන්:

එසේ සඳහන්ව තිබූ පමණින් සත්ත්වයා මරණින් මතු ඉපදීමේදී රූප, වෙදනා, සඤ්ඤා, සඞ්ඛාර, විඤ්ඤාණ ඇතිව ගන්ධබ්බ නම් සත්ත්වයෙක් ලෙස මතු ඉපදීමක් කරා ගමන් කරන්නේ යැයි කෙසේ පවසන්නද? එබඳු දහමක් බුදුරජානන් වහන්සේ පවසා නැහැ. බුදුරජානන් වහන්සේ නොපවසා ඇති දෙයක් බුදුරජානන් වහන්සේ පවසා ඇති දෙයක් ලෙස දහම් පද පටලවා ගෙන හැර දැක්වීමකුයි වහරක හිමි කර ඇත්තේ.

බුදු දහමේ නොයෙක් ආකාරයේ සත්ත්වයින් ගැන කියැවෙනවා. ස්කන්ධ පහේම ප්‍රතිලාභයෙන් යුතු සත්ත්වයින් ගැන ද, සඤ්ඤා රහිත සත්ත්වයින් ගැන ද, අරූප සත්ත්වයින් ගැන ද බුදු දහමේ කියැවෙනවා. සත්ත්වයින්ගේ විවිධත්වය පිළිබඳ මෙබඳු බොහෝ විස්තර ත්‍රිපිටකයේ අභිධර්ම පිටකයේ විභඞ්ගප්පකරණයේ ධම්‌මහදය විභඞ්ගයේ සඳහන්ව තිබෙනවා. එම විවිධත්වයන් පිළිබඳව නිවැරදිව නොදැන සිටි නිසා වසර ගණනාවකට පෙර මම ද යම් යම් දහම් පද වරදවා ගත් අවස්ථාවන් තිබී තිබෙනවා.

ගමන් කරන විඤ්ඤාණයක් පරමාර්ථ ලෙස නොමැති බව සහ විඤ්ඤාණය පටිච්චසමුප්පන්නව හටගන්නා බව ත්‍රිපිටකයේ සූත්‍ර පිටකයේ මජ්‌ඣිමනිකායේ මූලපණ්ණාසකයේ මහායමකවග්ගයේ ඇති මහාතණ්හාසඞ්ඛය සූත්‍රයට අනුව ද වටහා ගන්න පුළුවන්. විඤ්ඤාණයේ ගමන් කිරීමක් පිළිබඳ සාති නම් භික්ෂූවකට උපන් පාපී දෘෂ්ටියක් පිළිබඳ සහ ඒ පිළිබඳ බුදුරජානන් වහන්සේ පැවසූ දෑ එම සූත්‍රයේ විස්තර වී තිබෙනවා.

එම මහාතණ්හාසඞ්ඛය සූත්‍රයේ (622 පිටුව) ගැබ්ගැනීම පිළිබඳව ද සඳහන්ව තිබෙනවා. ඒ මෙසේයි:

මවගේ සහ පියාගේ සන්නිපතිතයත්, මවගේ ඔසප් වීමත්, උපදනා සත්ත්වයෙකුගේ එළඹ සිටීමත් යන කාරණාවන් තුන එක්ව සිදුවීමෙන් ගැබ්ගැනීම සිදුවන බව එහි විස්තර වෙනවා. උපදනා සත්ත්වයෙකුගේ එළඹ සිටීම පාලි භාෂාවෙන් එහි දැක්වෙන්නේ "ගන්ධබ්බො ච පච්චුපට්ඨිතො හොති" ලෙසින්. ඒ සඳහන් "ගන්ධබ්බෝ" යන වචනයෙන් වහරක හිමි පවසා ඇති ආකාරයේ ගන්ධබ්බ නම් සත්ත්වයෙක් දැක්වේ යැයි මිත්‍යා දෘෂ්ටි ගත් සමහර පුද්ගලයින් සිටිනවා. "ගන්ධබ්බො ච පච්චුපට්ඨිතො හොති" යන්නෙන් එබඳු සත්ත්වයෙක් ගැන කියැවෙන්නේ නැහැ. ඉන් දැක්වෙන්නේ පිළිසිඳ ගැනීමට ආසන්න සත්ත්වයෙක් බවත්, මවගේ සහ පියාගේ සන්නිපතිතය සමීපයේ සිට බලා සිටින සත්ත්වයෙක් යැයි ඉන් නොදැක්වෙන බවත්, කර්ම යාන්ත්‍රණයෙන් එම අවස්ථාවේ ඉපදීමට ආසන්න සත්ත්වයෙක් ඉන් දැක්වෙන බවත් බුද්ධඝොස අටුවාචාරීන් වහන්සේ මහාතණ්හාසඞ්ඛයසූත්‍රවණ්ණනාවේ (258 පිටුව) ලියා ඇති විස්තරයට අනුව වටහා ගන්න පුළුවන්:

බුද්ධඝොස අටුවාචාරීන් වහන්සේගේ විස්තරය අන් දහම් පද සමඟ ද ගැළපෙන බවත්, වහරක හිමිගේ එම අන්තරාභව ගන්ධබ්බ කථා අසත්‍ය ගෙතීම් බවත් තවත් අයුරකින් වටහා ගන්න පුළුවන්. ඒ මිලින්දප්‍රශ්න ඇසුරෙන්. සාගලපුරයේදී මැරෙන යම් අයෙක් කාශ්මීරදේශයෙහි ඉපදීමේදීත්, යම් අයෙක් බ්‍රහ්මලොකයෙහි ඉපදීමේදීත් යන ඉපදීම් දෙකේදී කවරෙක්වත් වැඩි ශීග්‍රතරව නොමැතිව එක සමව උපදින බව මිලින්ද රජතුමා සහ නාගසෙන හිමියන් අතර සිදුව ඇති සාකච්ඡාවේ සිංහල මිලින්දප්‍රශ්නය පොතේ 96 වෙනි පිටුවේ මුල් ඡේද දෙකෙන් දැක්වෙන සාකච්ඡා කොටසට අනුව වටහා ගන්න පුළුවන්. වහරක හිමි පවසා ඇති කරුණු සත්‍යය වූවා නම් නම් එය එසේ සිද්ධ වෙන්න බැහැ. සූක්ෂම කයක් ඇතැයි සැලකුවහොත් එම සූක්ෂම කය දරන වහරක හිමි පවසා ඇති ආකාරයේ කාමභවයේ සත්ත්වයින් එක සමාන කාලයකින් සාගලපුරයේ සිට කාශ්මීරදේශයටත්, සාගලපුරයේ සිට බ්‍රහ්මලෝකයට කෙසේ නම් යන්නද?

සත්ත්වයෙක් මියගොස් මතු ඉපදීමේදී ඒ අතර කාල පරාසයක් තුළ එම සත්ත්වයාට අන්තරාභව නම් අවධියක් ඇතැයි ද, එකල්හි ගන්ධබ්බයා යන නමින් හැඳින්වෙන එම සත්ත්වයා මතු උපදිනා තෙක් එම ස්වරූපයෙන් සැරිසරනා බව ද බුදු දහමට ගැළපෙන සත්‍ය ප්‍රකාශ නොවෙයි. මරණින් මතු උපතේදී පටිච්චසමුප්පන්නව රූප, වෙදනා, සඤ්ඤා, සඞ්ඛාර, විඤ්ඤාණ හටගැනීම සිදුවනවා මිස විඤ්ඤාණය පමණක් ගමන් කරන්නේ යැයි කීවත් එසේ නොව රූප, වෙදනා, සඤ්ඤා, සඞ්ඛාර සමඟ විඤ්ඤාණය ගමන් කරන්නේ යැයි කීවත් එබඳු ගමන් කිරීම් ගැන බුදු දහමේ කියැවෙන්නේ නැහැ. එම අන්තරාභව, ගන්ධබ්බ සහ විඤ්ඤාණයේ ගමන් කිරීම පිළිබඳ කථා අධාර්මිකයි.